عوارض يك رژيم غذايي

براي لاغر شدن كربوهيدرات را حذف نكنيد!
 

طرفداران رژيم هاي غذايي كم كربوهيدرات ادعا مي كنند كه تمام كربوهيدرات ها باعث چاقي مي شوند و با حذف آنها از رژيم غذايي، وزن بدن کاهش مي يابد. آنها معقتدند زماني كه هيچ كربوهيدراتي براي توليد انرژي وجود نداشته باشد، بدن به چربي ها روي آورده و براي توليد انرژي ناچار به سوزاندن آنها مي شود. اين رژيم هاي غذايي ميل به مصرف پروتئين ها را افزايش مي دهند؛ يعني زماني كه شما كربوهيدرات مصرف نمي كنيد، مي توانيد از گوشت هاي پرچرب استفاده كنيد. متأسفانه بيشتر اين ادعاها بي اساس هستند. ساختار تمام كربوهيدرات ها يكسان نيست. برخي كربوهيدرات هاي ساده، مثل كلوچه، نان سفيد و سيب زميني به سادگي هضم مي شوند و به اين ترتيب فرد خيلي سريع احساس گرسنگي مي كند؛ اما برخي ديگر از كربوهيدرات ها، مثل ميوه ها و سبزي ها و نان جو، به سرعت هضم نمي شوند و درصد سوخت آنها پايين است؛ به همين دليل فرد براي مدت طولاني تري احساس سيري مي كند. بنابراين كربوهيدارت هاي ساده «مضر» و كربوهيدرات هاي مركب، «مفيد» هستند. اگر شما در ابتدا با حذف كربوهيدرات ها از رژيم غذايي مقداري از وزن خود را از دست مي دهيد، اما به محض استفاده مجدد، مقدار وزن كم شده دوباره به جاي اول باز مي گردد. شايد بسياري از مردم مدتي مصرف كربوهيدرات ها را به طور كامل قطع كنند، اما چند وقت بعد، چون مدت زماني طولاني از مصرف آن محروم بوده اند، ممكن است در استفاده از آن زياده روي كنند. از آنجايي كه كربوهيدرات ها منبع اوليه انرژي در بدن محسوب مي شوند، هنگامي كه هيچ گونه كربوهيدراتي در بدن وجود نداشته باشد، متابوليسم بدن پروتئين ها را به قند تبديل مي كند و از اين راه انرژي لازم را به دست مي آورد. اين عمل باعث كاهش ذخيره پروتئيني بدن مي شود؛ همچنين روي بافت ماهيچه اي تأثير مي گذارد و سرعت فرايند متابوليكي بدن را كاهش مي دهد. به اين معني كه فرد كالري كمتري را از دست مي دهد و وزنش افزايش مي يابد. بسياري از رژيم هاي غذايي كم كربوهيدرات، مصرف گوشت قرمز و ساير منابع پروتئيني را توصيه مي كنند كه ميزان بالايي چربي دارند. به اين ترتيب، فرد بيشتر در معرض بيماري هاي قلبي، سرطان و حتي چاقي قرار مي گيرد. رژيم هاي غذايي كه در آن ها پروتئين زيادي وجود دارد، تأثيرات منفي بسياري روي سلامت مي گذارند و باعث بيماري هاي كليوي و پوكي استخوان مي شوند. در رژيم هاي غذايي كم كربوهيدرات، به دليل دفع فراوان آب، تعادل مايعات بدن به هم مي خورد و حتي ممكن است فرد دچار شوك شود. اين نوع رژيم غذايي توجه بسيار زيادي به ارتباط بين كربوهيدرات ها و انسولين دارد؛ به اين معنا كه كمبود كربوهيدرات باعث مي شود تا هورمون انسولين، قند كمتري به ماهيچه ها منتقل كند و به همين دليل قند اضافه در بدن باقي نمي ماند كه به صورت چربي ذخيره شود. در اين زمينه بايد گفت، اگرچه انسولين نقش مهمي در ذخيره چربي ها ندارد، اما گلوكز لازم را به ماهيچه ها مي رساند؛ بنابراين هميشه بايد ميزان معيني از انسولين در خون وجود داشته باشد و نبايد به طور كامل از برنامه غذايي حذف شود. پايين بودن سطح كربوهيدرات ها در بدن باعث ضعيف شدن ماهيچه ها و احساس خستگي، سستي و بي حالي مي شود.

ساير عوارض اين رژيم غذايي عبارتند از:
 

يبوست شديد، هموروئيد، بدبويي تنفس، آزردگي كبد، عصبانيت هاي شديد و بسياري عارضه هاي ديگر. افرادي كه در كنار چنين رژيم هاي غذايي، مكمل هاي ويتاميني و املاح دريافت نمي كنند، به گرسنگي پنهان سلولي و تخليه كامل بدن از مواد حياتي و بيماري هاي ناشي از آن دچار مي شوند. البته در مصرف كربوهيدرات ها هم نبايد زياده روي و افراط شود؛ زيرا سبب چاقي و افزايش وزن مي شود. انرژي حاصل از كربوهيدرات ها بايد 45-65 درصد از كل كالري روزانه را به خود اختصاص دهد؛ نه بيشتر. در مجموع بايد گفت، حذف كامل كربوهيدرات ها به اندازه زياده روي در مصرف آنها مضر است و مي تواند عواقب زيانباري به دنبال داشته باشد.
بدن ما طوري ساخته شده است كه بر اساس تركيبي متعادل و متناسب از انواع مواد غذايي فعاليت مي كند. در برخي از رژيم هاي غذايي با حذف يك نوع ماده غذايي مثل كربوهيدرات ها برخي مشكلات در افراد به وجود مي آيد، مثل:

1- افزايش سطح كلسترول:
 

رژيم غذايي كم فيبر و كم كربوهيدرات، خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي - عروقي را افزايش مي دهد و فرد را به سمت خوردن مقدار زيادي پروتئين حيواني مي كشاند و اين پروتئين ها حاوي مقادير زيادي كلسترول و چربي اشباع شده هستند. با افزايش ميزان كلسترول بد خون، احتمال سخت شدن ديواره رگ ها و سكته قلبي بالا مي رود.

2- پوكي استخوان:
 

پوكي استخوان با كاهش تراكم استخوان ها، به دليل از دست رفتن كلسيم در مدت طولاني ايجاد مي شود. وقتي مقدار پروتئين در يك برنامه غذايي زياد باشد، كلسيم دفع شده از طريق ادرار نيز افزايش مي يابد. اين نوع رژيم هاي غذايي كه حاوي پروتئين زياد و كربوهيدرات كم هستند، خطر ابتلا به پوكي استخوان را افزايش مي دهند.

3- كاهش سوخت و ساز بدن:
 

با رژيم هاي غذايي كه هدفشان كاهش زياد وزن بدن در مدت زمان كوتاه است، توده عضلات كاهش يافته و متابوليسم بدن كم مي شود.

4- تهوع و سردرد، سرگيجه:
 

به دليل فقدان انرژي در رژيم هاي غذايي كم چرب و تجمع كتون ها، فرد دچار تهوع، سردرد و سرگيجه مي شود.

5- خستگي و كوفتگي شديد بدن:
 

بدن به دليل عدم استفاده از كربوهيدرات ها دچار خستگي و كوفتگي زياد مي شود. وقتي هيچ گلوكزي براي توليد انرژي در دسترس بدن نباشد، احساس خستگي شروع مي شود. به اين ترتيب، بدن براي توليد انرژي كم كم به استفاده از پروتئين روي مي آورد! در اين شرايط ديگر پروتئين كافي براي توليد سلول ها و بافت هاي تازه و هورمون ها و آنتي بادي ها در دسترس نخواهد بود و به اين ترتيب سيستم ايمني تضعيف و رشد و تكثير بدن كم مي شود. كربوهيدرات ها (مواد قندي - نشاسته اي) سوخت اختصاصي سلول هاي عصبي هستند. اين سلول ها انرژي مورد نياز خود را به طور معمول از كربوهيدرات ها دريافت مي كنند؛ بنابراين لازم است اين گروه مواد غذايي به ميزان لازم و كافي در اختيار بدن قرار گيرند. از طرفي، كربوهيدرات ها قادر به ذخيره طولاني در بدن نيستند، بنابراين محروميت از آنها باعث كاهش قدرت يادگيري، تمركز و ضعف حافظه مي شود. لذا افرادي كه چنين رژيم هاي غذايي را دنبال مي كنند، بايد حتماً اين نكته را مورد توجه قرار دهند. رژيم هاي غذايي بدون كربوهيدرات ها يا كم كربوهيدرات به كليه نيز آسيب مي رسانند و دفع اسيد اوريك حاصل از تجزيه مواد پروتئيني حاوي پورين را مهار مي كنند. به اين ترتيب حجم اسيد اوريك در خون و مايعات بدن افزايش مي يابد و افرادي كه مستعد ابتلا به بيماري نقرس هستند، دچار حملات شديد مي شوند.
منبع: نشريه دنياي سلامت شماره 68